Santrifüj Pompa Hata Nedenleri ve İzlenmesi Üzerine Genel Bir Bakış
Santrifüj pompalar, basit hidrolik makinelerdir ve bu makinelerin periyodik olarak bakıma ve bazı kontrollere ihtiyaçları vardır. Hidrolik makinelerin düzenli bakımlarının yapılması faaliyet gösterdiği alanlarda önüne geçilebilir arızaların meydana gelmesini engellemiş ya da olası onarım maliyetlerinin daha düşük tutarak kullanıcıya fayda sağlar. Geniş kullanım alanlarına sahip santrifüj pompalar endüstriyel alanlardan evsel kullanımlara, pahalı özel proseslerde akışkanların iletiminde çalışırken zamanla mekanik sorunlar neticesinde çalışamaz hale gelebilirler. Kimi zaman onarım sürecinde işletme bütçesine sağlayacağı zararlar, kimi zaman pompa ilk alım maliyetlerinin ve toplam ömür, bakım maliyetlerinin kat ve kat üzerine çıkmaktadır. Özellikle pompa üreticilerinin kurulum ve kullanım önerilerinin dışında yapılan uygulamalar, pompalarda yanlış uygulamalara sebep olabilir. Santrifüj pompaların önceden arızaya sebep olacak durumlarının gözlemlenebilmesi de mümkündür. Bunun için yapılması gereken öncelikli şartlar, üretici koşullarına uygun kurulumun gerçekleştirilmesidir. Ardından izleme amacıyla pompa kısımlarına eklenecek aygıt ve sensörlerin kurularak sistem ağı üzerinden tek bir arayüzden takip edilmesidir.
Santrifüj Pompaların Kısımlarına Göre İzleme Yöntemleri
Performans Verileri
Pompa hidrolik bölgesi pompa çarkının dönmesi ile mekanik dönme hareketinin pompa içerisindeki akışkana basınç kazandırdığı bölgedir. Pompa ve sistem üzerine eklenecek ölçüm cihazları ile pompanın sağladığı basınç ve debi miktarlarının verileri izlenebilmektedir. Sistemdeki debinin azalması ya da artış göstermesi debimetre cihazları ile sağlanır. Sistemdeki akışkan basıncı ise en basitinden uygun bir manometre ile sağlanır. Günümüzde elektronik basınç transmitterleri ile sistem basıncı sürekli olarak izlenebilir. Böylelikle pompanın yapması gereken iş kontrol altında tutulur.
Titreşim Verileri
Pompalar maruz kaldıkları titreşimler yüzünden çokça arızalanabilir. Bu titreşimlerin başlıca sebepleri aşağıda belirtilmiş olup aygıt izlemesi ile sınır değerlerin dışına çıkıldığı durumlarda hatanın iyileştirmesine yönelik faaliyetler üzerine gitme imkânı verir.
Özellikle pompa-motor akuplajında tahrik motordan sağlandığı için arada kullanılan kaplin bağlantılarının doğrusallığı tam olmalıdır. Aksi halde pompada titreşim meydana getirecektir. Pompa şase rijitliği sağlanamadığı durumlarda pompada titreşim kaçınılmaz olacaktır, böylece pompa arızaları da kaçınılmaz olacaktır.
Sıcaklık Verileri
Mil Devrinin İzlenmesi
Pompanın devrinde anormal bir artış ya da düşme gerçekleşip gerçekleşmediğinden haberdar olmayı sağlamaktadır.
Elektriksel Değerler
|
|
POMPA ARIZALARI |
||||||||
|
ARIZA VE HATA NEDENLERİ |
Pompa Emiş Yapamıyor? |
Pompa Etiket debisini vermiyor? |
Pompa etiket basıncını vermiyor? |
Pompa ilk çalışmadan sonra emiş kaybediyor? |
Motor aşırı yükleniyor? |
Titreşim ve/veya gürültü var? |
Salmastralar aşırı ısınıyor ve yıpranıyor? |
Yataklar aşırı ısınıyor ve yıpranıyor? |
Debide düzensizlik ve çalkantı var? |
|
Dönüş yönü ters |
X |
X |
X |
|
|
|
|
|
|
|
Emme borusu sıvıyla tam doldurulmamış |
X |
|
|
X |
|
|
|
|
|
|
Emme borusunda hava var |
X | X |
|
X |
|
X |
|
|
X |
|
ENPYg çok küçük |
X | X |
|
X |
|
X |
|
|
X |
|
Emme borusu hava emiyor |
X | X | X | X |
|
X |
|
|
X |
|
Sıvının viskozitesi tasarım değerinden yüksek |
|
X | X |
|
X | X |
|
|
|
|
Devir sayısı çok düşük |
X | X | X |
|
|
|
|
|
|
|
Çark aşınmış |
|
X | X |
|
X |
|
|
|
|
|
Emme derinliği çok fazla |
X | X |
|
X |
|
|
|
|
|
|
Dönme hızı çok yüksek |
|
|
|
|
X |
|
|
|
|
|
Sistem basıncı pompa etiket basıncından küçük |
|
|
X |
|
X |
|
|
|
|
|
Sıvı yoğunluğu tasarım değerinden yüksek |
|
|
|
|
X |
|
|
|
|
|
Layn (kaplin) ayarı yok |
|
|
|
|
X | X |
|
X |
|
|
Yataklar aşınmış |
|
|
|
|
|
X |
|
|
|
|
Çarkın balansı yok |
|
|
|
|
|
X |
|
X |
|
|
Çark kısmen tıkanmış |
|
X |
|
|
|
X |
|
X |
|
|
Mil eğilmiş |
|
|
|
|
X | X |
|
X |
|
|
Şasi temeli rijit değil |
|
|
|
|
|
X |
|
|
|
|
Salmastra çok sıkı |
|
|
|
|
X |
|
X |
|
|
|
Yanlış salmastra keçesi seçimi |
|
|
|
|
|
|
X |
|
|
|
Yanlış yağ seçimi |
|
|
|
|
|
|
|
X |
|
|
Tesisat boruları pompaya yük bindiriyor |
|
|
|
|
X |
X | X | X |
|
|
Pompa içinde yabancı madde var |
X | X |
|
|
X | X |
|
|
|
|
Emiş vanası tamamen kapalı |
X |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Çark gövdeye sürtüyor |
|
|
|
|
X |
|
|
|
|
|
Yanlış pompa seçimi |
|
X | X |
|
|
|
|
|
|
|
Yanlış salmastra keçesi sarımı |
X |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Çark çapı küçük |
|
|
X |
|
|
|
|
|
|
|
Pompa gövde contaları yıpranmış |
|
X | X | X |
|
|
|
|
|
Kaynaklar:
Resim 1. http://www.directindustry.com/prod/wika-alexander-wiegand-se-co-kg/pressure-gauge-liquid-filled-bourdon-tube-stainless-steel-6196-1019523.html
Resim 2. http://www.bdsensors.de/en/pressure/pressure-transmitter/details/produkt/xmp-i/
Resim 3. https://www.toshiba.com/tic/industrial/electromagnetic-flowmeters/premium-value-flanged
Resim 4. L. L. Faulkner Shaft Alignment Handbook 2007
