DN100-DN300 Motorlu Vana Seçimlerinde Önemli Noktalar
Yazan: Mak. Yük. Müh. Temel Furkan Akyol, Danfoss
İklimlendirme tesisatlarında sıcaklık fonksiyon kontrolünde motorlu kontrol vanaları, sistemin aç-kapa ve modülasyon uygulamaları yapmasını sağlamaktadır. Motorlu kontrol vanaları, logaritmik ve lineer kontrol vanaları ile mil konumunu tek yönde değiştirirerek, küresel veya yönlendirici kanatlara sahip kontrol vanalarında ise rotasyonel hareket ile aç-kapa veya oransal reglaj kontrolü sağlamaktadır.
Motorlu kontrol vanalarının kapasitelendirilmesinde kullanılan Kvs birimi vana üzerinde 1 bar fark basınca maruz kalması durumunda üzerinden geçirdiği maksimum debiyi ifade eder [m3/h].
Q Akışkan Debisi: Vananın üzerinden geçirdiği debinin kendisidir.
dpv Fark Basınç: Vana önünde ve arkasındaki fark basıncıdır.
Kv vananın ilgili fark basıncı ve debisindeki vana kapasitesini ifade eder.
2 yollu logaritmik motorlu kontrol vanası
Yüksek kapasiteli motorlu kontrol vanalarında sistemde talep edilen debi değeri yüksek olduğu gibi, sistemde vana üzerine düşen fark basınç da yüksek olabilmektedir. Bu durumu tayin edebilmek için vana üzerinde projede öngörülen maksimum debi değeri ile ilgili vana tedarikçi firma tarafından Kvs değerinin bilinmesiyle vana üzerindeki dP değeri tayin edilir. Bulunan dP değerinin; tedarikçi firma, vana ve elektrikli aktuatör kombinasyonuna karşılık gelen dPmax kapama değerini aşmamış olması kontrol edilmelidir. Diğer taraftan her kapasitedeki vana motorunda kontrol edilmesi gerektiği gibi yüksek kapasiteli motorlu kontrol vanalarında da vana otoritesi tayini yapılmalıdır (Va). Vana otoritesinin 2 yollu motorlu kontrol vanalarında % 50 değerinin üzerinde olması istenmektedir.
dpv: Vana tam açık pozisyonda basınç kaybı
dpe: Tüm sistemde vana hariç basınç kaybı (motorlu vananın bağlı olduğu tüm devre)
Diğer taraftan iklimlendirme tesisatlarında kullanım alanları hızla genişleyen kombine tip motorlu kontrol vanaları bulunmaktadır. Kombine vanalar üzerinde dP fark basıncı kontrolörü ile dP’yi sabit bir değerde tutar ve debi limitleme imkânı tanınır. Bu tip vanaların seçiminde yalnızca debi tayini yapılmaktadır. Vana üzerindeki dP, diyafram tarafından sabit tutulduğundan yüksek vana otoritesi ile değişken sistem şartlarında da vana aktuatör çalışma şartları garanti altına alınmaktadır.
Kombine tip motorlu kontrol vanası
